Psikolojik Danışma ve Rehberlik Nedir?

REHBERLİK NEDİR?

 En geniş anlamında rehberlik; bir insanın başka bir insana ya da gruba, o insanın ya da grubun en iyibir biçimde yaşamasına, insanların kendilerini gerçekleştirmelerine en elverişli yolları bulabilmeleri için yapılan yardımdır.

 1.Rehberlik bir süreçtir: Rehberlik bir anda olup biten bir iş değildir.

2.Rehberlik bireye yardım etme işidir: Rehberlik yardımı psikolojik bir yardımdır.

3.Rehberlik yardımı bireye dönüktür: Rehberlik hizmetlerinin merkezinde birey vardır. Okul ortamında rehberliğin ilgilendiği birey, öğrencidir.

 4.Rehberlik bilimsel bir hizmettir: "Rehberlik çalışmaları bilimseldir." Rehberlik yardımının dayandığı bilimsel ilkeler ve yöntemler vardır.

 5.Rehberliğin temeli, bireyin kendisini gerçekleştirmesine yardım etmektir: "Kendini gerçekleştirme" psikolojik danışma ve rehberlik yardımlarının bütün boyutlarını içine alan bir kavramdır. Bireyin kendini anlaması, problemlerini çözebilmesi, gerçekçi kararlar alarak kendine en uygun seçimler yapabilmesi, kendi kapasitesini en uygun bir düzeyde geliştirebilmesi, çevresiyle dengeli ve sağlıklı bir uyum sağlayabilmesi gibi psikolojik danışma ve rehberlik yardımının temelini oluşturan ve bireyin kendini gerçekleştirme düzeyini geliştiren belirgin konulardır.

REHBERLİĞİN İLKELERİ

1.Rehberlikte bireye ve onun kendine ilişkin konularda karar verme hakkına saygı esastır.

2.Rehberlik hizmetleri, eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasını oluşturur

3.Etkili bir rehberlik hizmeti bireysel farkları dikkate alan eğitim sisteminde gerçekleşebilir. 

4.Rehberlik tüm bireylere yöneliktir.

5.Rehberliğin amacı, bireylerin bir bütün olarak gelişmesine yardımcı olmaktır.

6.Rehberlikte süreklilik esastır.

 7.Rehberlik hizmetleri bireye ve onun geleceğine yöneliktir.

 8.Bireyin zayıf yönlerinden çok güçlü yönleri üzerinde durur.

 9.Rehberlik hizmetlerinde gönüllülük esastır.

 10.Rehberlik hizmetleri okulda öğrenci ile ilişkili tüm kişilerin işbirliği ile gerçekleşir.

 11.Rehberlik tekniklerini uygulamak bir uzmanlık işidir. Rehberlik; planlı, programlı, örgütlenmiş, profesyonel bir düzeyde uygulanmalıdır.

12.Tek tip bir rehberlik programı yoktur. Rehberlik programı, öğrencilerin gereksinimlerini ve olanaklarını göz önüne alınarak hazırlanır.

PSİKOLOJİK DANIŞMA NEDİR?

 Psikolojik danışma, kişisel, sosyal, eğitimsel ve mesleki konularda kişilerin amaçlarını belirleme, karar verme, varolan problemlerini çözme ve benzeri konularda -tarafsız, kişilik haklarına saygılı, güven ve gizliliğe önem veren- eğitimli danışmanlardan yardım aldığı bir gelişim sürecidir.

PSİKOLOJİK DANIŞMANIN AMAÇLARI

Gelişimsel Amaçlar: Danışman, bireyin çeşitli alanlarda onun gelişimine ilişkin değişimlerini tanımasına ve uyum sağlayabilmesine yardım eder. Koruyucu Amaçlar: Burada psikolojik danışmanın amacı, bireyde istenmedik sonuçlara yol açabilecek duygu, düşünce ve davranışları tanımlayabilmesinde yardımı amaçlar. Zenginleştirici Amaçlar: Bireyin sahip olduğu yetenek ve becerileri danışmanın yardımıyla tanıyıp, geliştirebilmesine yardımı içerir. Çare Bulma Amacı: Bireyin üstesinden gelmesi gereken istenmedik bir gelişim özelliğine müdahale ederek yardımı sağlamak. Danışmalar, bireylerin kusurlu davranışlarının nedenlerini görebilmelerine yardım ederek, onların yerine kendi gereksinimlerini karşılayabilecek daha sağlıklı ve uygun davranışlar geliştirebilmelerine yardımcı olurlar. Keşfettirici Amaçları: Yeni etkinlikler, ilişkiler içerisinde bireyin kendisine uygun amaçlar seçebilmesini içerir. Pekiştirici Amaçlar: Bireyin düşünce ve duygulanımının yolunda gittiğini duyma gereksinimini pekiştirmesine yardımı amaçlar.

Zihinsel Amaçlar: Danışmanlar, öğrencilerin öğrenme keyfini yaşamasına yardımcı olur. Öğrenmeyi öğrenmelerine yardımcı olular.

 Fizyolojik Amaçlar: Normal gelişim özelliklerini tanıyıp, öğrencilerin bedenlerindeki değişmeleri kabul edebilmelerine yardımı amaçlar.

Psikolojik Amaçlar: Olumlu toplumsal iletişim becerilerinin kazanılması, duyguların ve öfke kontrolünün öğrenilmesi.

Koruyucu Amaçlar: Tüm Rehberlik ve Psikolojik Danışma Ekibi'nin çocukluk yıllarında ortaya çıkabilecek ve çocuğun umutlarını ve mutluluğunu olumsuz yönde etkileyebilecek yaşantıların öğrenilmesi için çalışılması (istismar, ana-baba çatışması, boşanma, madde bağımlılığı, arkadaşlarla kavga, sevilen birinin kaybı vb.).

PSİKOLOJİK DANIŞMA SÜRECİ NEDİR?

 Psikolojik danışma sürecinde danışmanınız gizlilik, güven ve kişilik haklarına saygı çerçevesinde konuşmak istediğiniz her konuda sizi yargılamadan, koşulsuz kabul ederek dinleyecek, size açık ve dürüst davranacak, karşılaştığınız sorunları çözmede size yardımcı olacaktır. Psikolojik danışma sürecinde üzerinize düşen sorumluluk; servise gelmeden önce psikolojik danışmandan randevu almanız, kararlaştırılan gün ve saatte görüşmelere devam etmeniz, görüşme sırasında sizi rahatsız eden konularda olabildiğince açık ve dürüst konuşmanız, size -eğer istenirse- verilen ödevleri yapmanızdır. Eğer görüşmeye gelemeyecek olursanız danışmanınızı bu konuda önceden bilgilendirmeniz iyi olacaktır. Psikolojik danışman ile ilk karşılaştığında birçok öğrenci biraz kaygılanabilir. Fakat ilk görüşmenin ardından, psikolojik danışma süreci size daha kolay gelecektir.

PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK SERVİSİNDE SUNULAN HİZMETLER NELERDİR?

 Psikolojik Danışma Servisi kısa ve uzun süreli bireysel psikolojik danışma hizmeti vermektedir. Bireyler, günlük yaşam, kişiler-arası ilişkiler, karar verme, ve yukarıda ayrıntılı şekilde açıklanan konularla ilgili olarak servise danışabilirler. Bireysel görüşmelerin yanında, dönem içerisinde verilen seminerler ile öğrenciler çeşitli konularda bilgilendirilmekte ve bu konularla ilgili gruplar oluşturularak, öğrencilere grupla psikolojik danışma hizmetleri sunulmaktadır. Ayrıca, yeni gelen öğrencilere oryantasyon programı uygulamaktadır.

 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİNİN AMAÇLARI

Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin amacı bireyin; a- Kendini fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal yönden tanımasına, b- Gelişimi için gerekli fırsatları, okul içi ve dışı eğitim imkanlarını, meslekleri, toplumun beklentilerini tanımasına, c- Temel eğitimden başlayarak niteliklerine uygun bir program seçmesine, d- Problem çözme gücünü geliştirmesine, doğru kararlar verebilmesine, çevresi ile olumlu topluma yararlı biri olarak yetişmesine yardım etmektir.

EGİTİMDE REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİNİN GEREĞİ

1.Çağımızdaki hızlı gelişmeler toplum içinde ve toplumlar arasındaki etkileşimi yoğunlaştırmış, insanlar birbirlerinden farklı değer ve anlayışlarla karşı karşıya kalmış, bireylerin kendi gelişmelerine ve ihtiyaçlarına en uygun durumları ve şartları tanımaları, seçmeleri zorlaşmıştır.

 2.Çağdaş bütün toplumlarda olduğu gibi toplumumuzda da bireylerin seçebileceği mesleklerin sayıları artmış, bireylerin kendilerine en uygun işi ya da mesleği seçmeleri önemli ölçüde zorlaşmıştır.

 3.Yeni gelişmeler ve toplumsal değişmelere uygun olarak eğitimde de eğitim ve okul programları öğrencilerin farklı ihtiyaçlarını karşılamak üzere her geçen gün daha da çeşitlendirilmiş, öğrencilerin bu programları iyi tanıyarak kendilerini gerçekleştirmelerine uygun bir öğretim programı almaları, kendilerine uygun ders, kurs, bölüm, program, eğitici çalışma ve bir üst okul seçmeleri giderek zorlaşmıştır.

 4.Okullarda öğrenci kalabalıklığına karşı eğitimi bireysel ihtiyaçlarına uygun bir yaklaşım içinde sürdürebilmek için, öğrencilerin türlü özellikleri ile tanınmaları önem kazanmıştır.

 5.Gittikçe artan sanayileşme ve modernleşme aile içindeki ilişkileri geniş ölçüde etkilemiş yetişmekte olan genç ile yetişkin kuşak arasında ciddi uyumsuzluklar ve çatışmalar belirmiştir.

 6.Kuşaklar arasındaki çatışmaların sonucundaki uyumsuzluklar, kişiler arası ilişkilerin insancıl ilke ve anlayışlara göre düzenlenmesinin kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. Yukarıda özetlenen nedenlerden dolayı, çağdaş ve demokratik tüm eğitim uygulamalarında olduğu gibi "Rehberlik ve Psikolojik Danışma" hizmetleri eğitimin genel amaçları doğrultusunda eğitim ve öğretimin ayrılmaz bir yanı olarak yer almıştır.

REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIĞIN ÖNEMİ

 RPD' nin öneminin en iyi şekilde anlaşılabilmesi için amacının kavranması gereklidir. Yani RPD 'nin önemi, amacında gizlidir. Psikolojik danışmanın en önemli amacı, bireyin kendini gerçekleştirilmesine yardım etmektir. Kendini gerçekleştirmekte olan bireyin taşıdığı özellikler aslında, psikolojik sağlığı yerinde olan, çağdaş insanda bulunması gerekli özelliklerdir. Kendini gerçekleştiren bir insanın özelliklerini bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz; Kendini gerçekleştirmekte olan insan, kim olduğunu gerçekçi bir gözle algıladığı gibi kim olabileceği hakkında daha tutarlı bir görüşe sahiptir. İnsan değerlerine saygı duyar, onları benimser ve geliştirir. Zamanı iyi kullanır, değişmeye ve yeni yaşantılara açıktır... vb.. RPD, ayrıca bireylerin kendini anlamasını, problemini çözebilmesini, kendine en uygun seçimleri yaparak gerçekçi kararlar alabilmesini , kendi kapasitelerini en uygun bir düzeyde geliştirilmesini, çevresine dengeli ve sağlıklı bir yapabilmesini vb. amaçlar

Kaynak: BURCU İLGÜ